వర్చువల్ దర్శనం, ఆన్‌లైన్ టోకెన్లపై భక్తుల మదిలో కలవరమ్ – సాంప్రదాయ యాత్రలపై టెక్నాలజీ ప్రభావంపై తీవ్ర చర్చ

హైదరాబాద్:
ప్రస్తుతం దేశవ్యాప్తంగా ప్రముఖ దేవస్థానాల్లో వర్చువల్ దర్శనాలు, ఆన్‌లైన్ టోకెన్లు, డిజిటల్ సమయ నియామకాలు ప్రధానంగా మారుతున్నాయి. తిరుమల, శ్రీశైలం, వైష్ణోదేవి వంటి ఆలయాలు భక్తుల రద్దీని తగ్గించడానికి, సమయాన్ని బాగా వినియోగించడానికి ఈ సాంకేతిక మార్గాలను స్వీకరించాయి. అయితే ఇది భక్తి భావనకు హానికరం అనే వాదనతో సాంప్రదాయవాదులు మండిపడుతున్నారు.

భక్తుల అనుభవం – అనుకూలతే కానీ ఆధ్యాత్మికతా?
ఆన్‌లైన్ టోకెన్ల వల్ల గంటల తరబడి క్యూలలో నిలబడి దర్శనం కోసం ఎదురుచూడాల్సిన అవసరం లేకుండా పోయింది. ముఖ్యంగా వృద్ధులు, పిల్లలు, బహుళప్రాంతాల నుంచి వచ్చే భక్తులకు ఇది మేలే. కానీ భక్తులు చెబుతున్నట్టుగా, వర్చువల్ దర్శనం వల్ల మానసిక ప్రశాంతత వస్తున్నా, దేవుని సాన్నిధ్యం అనిపించదని భావిస్తున్నారు. ‘‘ఇది భౌతిక ప్రయాణమే కాకుండా మనసు, శరీరం, ఆత్మ ప్రయాణం కూడా. అది సాంకేతికత ద్వారా రావాలంటే నమ్మలేకపోతున్నాం,’’ అంటున్నారు ఓ భక్తురాలు.

అర్చకుల ఆందోళనలు
తిరుమల, శ్రీశైల దేవస్థానాల్లో పని చేస్తున్న అర్చక సంఘాల ప్రతినిధులు చెబుతున్నారు – ‘‘ఆన్‌లైన్ టోకెన్లు, టైం స్లాట్లు వల్ల ఆలయాల ప్రాచీన రీతులు, పూజా విధానాలు క్రమంగా మాయం అవుతున్నాయి. దేవాలయ అనుభూతిని డిజిటల్ స్క్రీన్‌కు పరిమితం చేయడం దురదృష్టకరం.’’

ప్రశాసనానికి వాదనలు
తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం అధికారుల ప్రకారం, ‘‘రాష్ట్రం నలుమూలల నుంచి వచ్చే లక్షలాది మంది భక్తులకూ సమర్థవంతంగా దర్శనం కల్పించాలంటే డిజిటల్ టూల్స్ తప్పనిసరి. ఇది భక్తులను అవమానించడానికోసమో కాదు. వారి సౌలభ్యాన్ని, భద్రతను దృష్టిలో ఉంచుకుని తీసుకున్న చర్య.’’

సాంకేతికత వలన వచ్చిన ప్రయోజనాలు

• గంటల సమయం ఆదా

• రద్దీకి నియంత్రణ

• వృద్ధులు, దివ్యాంగులకు సులభత

• టికెట్ బ్లాక్ మార్కెట్ తగ్గింపు

• దర్శనానికి నిబంధనల స్పష్టత 

• దర్శనానికి నిబంధనల స్పష్టత
• వర్చువల్ దర్శనం, ఆన్‌లైన్ టోకెన్లు భక్తుల జీవితాన్ని సులభతరం చేసినా, భక్తి పరిపక్వతను కోల్పోతున్నామా అన్న అనుమానాలు సాంప్రదాయవాదులలో బలంగా ఉన్నాయి. ఒకవైపు భక్తుల భద్రత, సౌకర్యం, మరోవైపు భక్తి రుచులు, సంస్కృతి – ఈ రెండింటి మధ్య సమతుల్యం ఎలా సాధ్యమవుతుంది అనే ప్రశ్నపై సమాజమంతటా చర్చ కొనసాగుతోంది.